aldi

Aldi

Aldi supermerkatua (ALDI bezala estilizatua) jatorri alemaniarreko deskontu supermerkatu-kate bat da. Kate honen lehen denda Karl eta Theo Albrecht anaiek ireki zuten Essenen 1946an familiako negozio zahar batetik abiatuta. 1962tik aurrera gaur eguneko markarekin funtzionatzen du. Datu bezala, ALDI izena Albrech-Diskontraren akronimoa da.
Gaur egun 10.000 denda baino gehiago ditu 18 herrialdeetan banatuta, honek Alemaniako txikizkarien sektoreko talde liderra bihurtzen du, baita mundu mailako garrantzitsuenetariko bat.^[1] Enpresa hau 1966tik aurrera bi filialetan banatuta dago: Aldi Nord eta Aldi Süd.^[2]
Enpresa honek 1913an du jatorria, Anna Spiemann andereak janari-denda bat ireki zuenean Essen herrian, Alemanian kokatua^[2]. Urte batzuk geroago, bere semeek Karl (1920-2014) eta Theo Albrecht-ek (1922-2010) bertan lan egin zuten. Bigarren Mundu Gerra amaitzerakoan, negozio honen buru bihurtu ziren, izen berri batekin: “Albrecht Lebensmittler”^[3]
Gerraren ondoren, Albrecht anaiak Ruhr ibaiaren arroaren zehar zabaldu ziren, gaur egungo deskontu denden oinarriak ezarriz. Garai horretako janari-dendekin alderatuz –gehienbat kooperatibak– metodo desberdin bat jarraitzen zuten: Ohiko dendek prezio normalak ezartzen zituzten, gero deskontuak aplikatzen ziren kupoien edo promozioen bidez. Albrech anaien dendek, aldiz, zuzenean aplikatzen zituzten deskontuak prezioetan. Horretaz gain, kostuak murriztu zituzten publizitatea murrizten, janari fresko gutxiago eskaintzen eta toki txikiagoak alokatzen^[3][4]. Prezio murriztuen eredu honek arrakasta izugarria izan zuen: 1950ean 13 denda zituzten, hamarkada bat geroago 300 baino gehiago Mendebaldeko Alemanian.^[5]
1962an Aldi marka bezala ezarri zen eta bi filialetan banatu zen: Aldi Nord eta Aldi Süd. Theo Aldi Nord-ekin geratu zen, Essenen egoitza izanda, aldiz bere anaia Aldi Süd-ekin, egoitza Mülheim an der Ruhr hirian izanda^[2]. Oraindik ez dira ezagutzen banaketa honen benetako arrazoiak.^[5] Dena den bertsiorik hedatuena anaiek  zigarroen salmentaren inguruan izan zuten eztabaidak eragin zuela da^[2][3]. Banaketa hau 1966an legalki ezarrita geratu zen, dena den ez da existizen desberdintasun handirik Aldi Nord eta Aldi Süden artean (enpresa bera bezala funtzionatzen du oraindik), aplikaturiko deskontuetan izan ezik.^[2][5]
Banaketa hau nazioarteko hedapenean ere gertatu da. 1967an Aldi Süd Austrian hasi zen frankizia zabaltzen. Aldiz, Aldi Nord 1967an Herbeheretara zabaldu zen. Espainiako Aldi dendak Aldi Nordenak dira legez.^[4]
1971an, Aldiren sortzailea, Theo Albrecht bahitua izan zen. 17 egunen ostean, 7 milioi alemaniar marko ordaindu zituen eta aske utzi zuten. Gaur egun; diru horren zati bat ez da aurkitu.
1973tik aurrera Aldi taldea fundazio pribatu baten eskuetan geratu zen, Siepmann-Stiftung-en esku hain zuzen ere, Karl Albrecht-ek sortua, familia interesak zaindu ahal izateko. Alemaniaren batearatzearekin batera, Aldi lider bihurtu zen herrialdean txikizkarien artean, 4.000 milioi denda baino gehiagorekin, gehienak Aldi Nordenak. Karl eta Theo anaiak 1993an erretiratu ziren, herrialdeko aberastasun handienarekin.^[2]
Aldi supermerkatua da, eta elikagaiak, lurringintza eta osagarriak saltzen ditu. Artikulu gehienak marka zurikoak dira, eta askotan erreferentzia horiek baino ezin dira erosi, ohiko supermerkatu batean baino merkeago eta produktuaren errotazio handiagoarekin.^[4] Gainera, iraupen mugatuko eskaintzak daude, normalean hiru egun, beste segmentu batzuetan, hala nola etxetresna elektrikoetan, erremintetan, arropetan eta aisialdian. Bere printzipioetako bat kalitatezko oinarrizko 900 produktuz osatutako produktu-aukera mugatua izatea da, prezio baxuenean^[6]. Enpresa izan zen Alemaniako lehena, balio guztien prezioan zuzeneko beherapena sartu zuena.^[3]
"Hard discount" (Lidl edo Día) saltokietan gertatzen den bezala, dekorazio- eta mantentze-gastua murriztu egiten da. Produktu galkorrak ontziratuta saltzen dira, harategirako edo arrandegirako langile-lerrorik gabe, hipermerkatu tradizional batean gertatzen den bezala. Era berean, langileek hainbat eginkizun dituzte norberaren kostuak murrizteko.^[4]
Aldi publizitate-politika aldatu egiten da herrialdearen eta marka zuriek duten ospearen arabera. Alemanian, bi filialetako inork ez du publizitate-kanpainarik egiten, prentsan edo katalogo propioen bidez eskaintzak jakinarazteaz gain, eta ez du harreman publikoen sailik.^[7]  Hala ere, beste herrialde batzuetan, hala nola Espainian, Erresuma Batuan eta Estatu Batuetan, ohikoa da Aldi telebistak iragartzea^[4]. Australian, publizitate konparatiboa egiten du "Like, oneachly esloganarekin" ^[8]
Alemaniako establezimendu guztiek Aldi marka badute ere, konpainia bi filialetan banatuta dago, eta merkatuan banatzen dira. Aldi Nord-k 35 lurralde-dibisio kudeatzen ditu, eta 2.500 establezimendu baino gehiago ditu iparraldean; «Aldi Süd»k, berriz, 31 dibisio zuzentzen ditu hegoaldean 1.700 dendarekin.^[9]  Bi eremuak mugatzen dituen mugari Aldi-Äquator deitzen zaio (gaztelaniaz, «Ekuador Aldi».^[10] Filial bakoitzak bere eskualde-zuzendariak ditu, eta Essen (Naldi)-ren egoitzetara iristen dira.^[11]
Alemaniako Errepublika Demokratiko zaharraren lurralde osoa Aldi Nordena da, Sonneberg-eko (Turingia) denda bat izan ezik. Denda hori Aldi Süd kategoriaren bidez kudeatzen da.^[12]
Era berean, nazioarteko hedapenak eredu berari jarraitzen dio. Aldi Nord Mendebaldeko Europako eta Poloniako merkatu gehienekin geratu da; Aldi Suediak, berriz, alemaniar hizketa herrialdeak ditu (Austria eta Suitza), Ekialdeko Europa, Erresuma Batua, etab. Guztira, kalkulatzen da 8.000 denda daudela Alemaniatik kanpo.^[9]
Estatu Batuetan, bi filialek merkatua partekatzen dute marka desberdinekin. Aldi Süd 1976tik ari da han lanean, eta 1.000 denda baino gehiago ditu bere izenarekin, gehienak ekialdeko kostaldean banatuak. Aldi Nord 1979an sartu zen, ordea, Trader Joe's erosita, Estatuan ezarria, eta jatorrizko markari eutsi dio.^[11]
Espainian, Aldi 2002. urtean hasi zen lanean. Espainiarako egoitza Masquefan (Bartzelona) du. 2016. urtean, Aldik 260 denda baino gehiago ditu Espainian, eta 4 plataforma logistiko Masquefan (Bartzelona), Pinton (Madril), San Isidron (Alacant) eta Dos Hermanasen (Sevilla).^[13]
2013. urtean, Erresuma Batuko Aldi supermerkatuak zaldi-haragiaren iruzurrean sartu ziren, eta horrek multinazional askori eragin zien Europan.^[14] Zehazki, otsailaren 8an taldeak onartu zuen lasagna izoztuaren eta Comigel prozesadore frantsesak emandako bolognesa erako espagetien pakete batzuek zaldi-haragiaren % 30 eta % 100 artean zutela, iragarritako txekor-haragiaren ordez, eta, beraz, bertan behera utzi zuten harreman komertziala.^[14]
Bestalde, Espainian, ASAJA eta Unió de Pagesos bezalako nekazaritza-erakunde batzuek protesta egin dute Aldi eta Lidl-en aurrean, jatorrizko frutagatik ekoizleei ordaintzen dieten prezioagatik; izan ere, uste zuten hori ez zela nahikoa.^[15][16]
Erresuma Batuan, Aldik bi urtez jarraian irabazi du Urteko Supermerkatuko saria (2012/13)^[17], eta, 2013an, Aldik Urteko Dendariaren Saria^[18] irabazi zuen. 2015eko otsailean, Aldik Waitroseren aurrean galdu zuen, gutxigatik, 2015eko supermerkatu titulua. 2015eko apirilean, Aldik Waitrose gainditu zuen, Erresuma Batuko seigarren supermerkatu-kate handiena izateko.^[19]
2017. urteko otsailean, Aldik Kooperatiba gainditu zuen, Erresuma Batuko bosgarren supermerkatu-kate handiena izateko ^[20]. 2017. urteko maiatzean, Aldik Marks & Spencerren aurrean galdu zuen Supermerkatu titulua.^[21] Kantar Worldpanel ikerketa-enpresaren arabera, Erresuma Batuko etxeen ia bi herenek Aldi edo Lidl-en sukurtsala bisitatzen dute 12 astean behin, gutxienez.^[22]
2012 eta 2019 bitartean, Aldik Erresuma Batuan egindako ekintzak "karbono neutral" bihurtu ziren, eguzki-energian, energia berdean, energia-eraginkortasunean eta konpentsazioetan egindako inbertsioekin. Inbertsio horien bidez, berotegi-efektua eragiten duten gasen emisioak % 53 murriztu ziren salmenta-pisuaren metro karratuko.^[23]
Estatu Batuetan, Aldik beste supermerkatu-kate batzuekin alderatuta, nahiko langile gutxi ditu, eta, horregatik, Aldik uste du langileak gutxienekoa baino soldata altuagoarekin hasten direla, eta hori ez da ohikoa Estatu Batuetako supermerkatuetan.^[24][25]
Irlandan, "erantzukizun korporatiborik eza" leporatu dio Aldi Irlandako Nekazarien Elkarteak bere nekazaritza-hornitzaileei.^[26]

Wikipediarekin konexio arazoren bat gertatu da: