granito

Granito

Granitoa arroka igneo feltsiko plutoniko bat da, lurraren barnean magma geldo hoztean sortzen dena. Arroka granularra da, eta faneritikoa testurari dagokionez. Batez ere zuriak, larrosak eta grisak dira kolorez, euren mineralogiaren arabera. "Granito" hitza latinetik dator, granum, bere egitura holokristalinoak sortzen dituen garau lodiak direla eta. Zehazki deskribatzen denean, granitoak % 20 eta % 60 artean kuartzoz osaturik daude eta gutxienez % 35 feldespatoa dute. Zentzu zabalean, "granito" erabiltzen da kuartzo eta feldespatoa duten hainbat arroka granular izendatzeko.
Arroka granitiko erabiltzen da granitoaren itxura duten beste hainbat arroka izendatzeko. Talde honek testura antzekoak ditu eta konposaketa eta jatorri aldaketa txikiak. Batez ere feldesapto, kuartzo, mika eta anfibol mineralez osaturik daude. Askotan feldespato eta kuartzozko matrize bat osatzen dute, tamaina antzekoa duten garauekin, eta ilunagoak diren biotita (mika) eta hornblenda (anfibola) izan ohi dira puntu ilun eta argiagoak. Batzuetan fenokristal izeneko kristal handiagoak agertzen dira; kasu horretan egiturari porfiritiko izena ematen zaio. Azterketa petrografikoa behar izaten da granitoide ezberdinak euren artean bereizteko^[1]. Granitoaren baliokidea den arroka igneo estrusiboa erriolita da^[2].
Granitoa ia beti masiboa da eta ez du barne egiturarik izaten, gogorra da eta iraunkorra. Hori dela eta, historia osoan zehar eraikuntza material gisa erabili izan da. Granitoaren dentsitatea 2,65 eta 2,75 g/cm³ artean dago^[3]. 1215-1260 °C ingurutan urtzen da^[4], baina ura baldin badu 650 °Ctan urtzen da^[5]. Arroka oso ugaria da granitoa eta bere antzeko granitoideak: lurrazalaren % 4,5 hartzen dute, baina kontinenteetan % 15era iristen da euren proportzioa; bertan dagoen arrokarik ugariena dira beraz. Euskal Herrian ez da ohikoa baina granitozko intrusio bakanen bat badugu, aipagarriena Aiako harria da.

Wikipediarekin konexio arazoren bat gertatu da: