isurpen

isurpen

SARRERA DESBERDINA:

Isurpen-limite

Isurpen-limitea edo limite elastikoa materialen zientzian erabiltzen den terminoa da, eta material batek, deformazio plastikorik edo iraunkorrik gabe, jasan dezakeen tentsio maximoa adierazten du. Balio hori tentsio-deformazio kurba batean islatzen da (1. irudian ikus daiteke tentsio-deformazio kurbaren adibide bat). Balio horretara iritsi baino lehen deformazioak elastikoak izaten dira soilik, materiala bere hasierako formara bueltatzen delako tentsioa kendutakoan. ^[1]
Material guztiek duten propietate bat da, eta horien gogortasuna determinatzeko erabiltzen da. Gainera, hutsegite-teoriak lantzean ezinbestekoa da isurpen-mugaren balioa, horrekin material edo pieza baten deformazioak azter daitezkeelako.
Bere balioa jakiteko hainbat proba egin daitezke, horretarako makina desberdinak erabiliz. Hauen artean trakzio-saiakuntza dugu, eta proba horretan pieza angeluzuzen bati indar bat aplikatzen zaio alde luzearekiko edo motzarekiko ─nahi den aplikazioaren arabera─, pieza apurtu arte.
Hooke-ren legea edo Hooke-ren elastikotasun-legea soilik aplika daiteke eremu linealean ─deformazioak iraunkorrak ez diren eremua─, eta honako hau baieztatzen du:
“Trakzio-saiakuntza batean material elastiko batek jasaten duen deformazioa aplikatutako indarrarekiko zuzenki proportzionala da, eta bere sekzio transbertsalarekiko alderantziz proportzionala.” ^[2]
Beraz, honako formula hau aplika daiteke lehen aipatutako zonaldean, Poisson-en koefizientearen alderantzizko formula izanda:
${\displaystyle \epsilon =\Delta L/L=F/AE}$
·${\displaystyle \Delta L}$: luzapena
·${\displaystyle L}$: hasierako luzera
·${\displaystyle F}$: aplikatutako indarra
·${\displaystyle E}$: Young-en modulua
·${\displaystyle A}$: piezaren sekzio transbertsala (aplikatutako indarraren ardatzarekiko perpendikularra den probetaren sekzioa)
Hooke-n legearen bidez isurpen-limitearen aurreko luzapen guztiak lor daitezke, isurpen-limitea lege horren limite baliogarria izanda.
Hona hemen material desberdinen isurpen-muga edo isurpen-tentsioa, eta haustura-tentsioa batzen dituen taula, balioak nahiko orokorrak izanda: ^[3]
Neurketa-metodorik erabiliena ordenagailu bidezko trakzio-saiakuntza bidez egiten da, eta hortik ateratzen diren datuak grafikatzen dira tentsio-deformazio kurba lortzeko. Horrela, material bakoitzak kurba desberdin bat izango du.