- Orokorrak
- sin.irristadura
- en sliding; slipping
- es deslizamiento
- fr glissement
lerradura
- ca esllavissada f
- de Verschiebung f; Durchschub m
- en landslide
- es corrimiento m
- fr éboulement m
- gl corremento m
- it smottamento m
- pt desabamento m
- ca lliscament m
- de Gleiten n; Rutschen n; Schlupf m
- en slipping
- es deslizamiento m
- fr glissement m
- gl esvaramento m
- it scorrimento m
- pt escorregamento m
- ca lliscament m
- de Ausgleiten n; Schlupf m
- en slipping
- es resbalamiento m
- fr glissement m
- gl esvaramento m
- it slittamento m
- pt escorregamento m
lerradura
SARRERA DESBERDINA:
Gorriranzko lerrakuntza
Fisikan, gorriranzko lerrakuntza (redshift, ingeleraz) erradiazio elektromagnetikoaren uhin-luzeraren zabalkuntza eta dagokion maiztasunaren eta fotoiaren energiaren txikiagotzea da. Kontrako aldaketari, uhin-luzeraren uzkurdura eta aldibereko maiztasunaren eta energiaren handiagotzea, gorriranzko lerrakuntza negatiboa deritzo edo urdineranzko lerrakuntza (blueshift, ingeleraz).
Astronomian eta kosmologian hiru kausa nagusi daude fenomeno honentzat:
Gorrirantzko lerrakuntza erlatibista, grabitazionala eta kosmologikoa erreferentzia sistemen transformazioen bitartez uler daitezke. Argiaren abiaduran mugitzen diren uhin grabitazionalek ere gorriranzko fenomeno bera pairatzen dute.
Gorriranzko lerrakuntza sendoaren abideak dira gamma izpiak X-izpien ikuspuntutik ikusita edo argi ikusgaia irrati uhinek ikusita. Objektu astronomikoen behakuntza espektroskopikoak lerrakuntza ahulagoen adibideak dira, eta teknologia lurtarrean erabili ohi dira, Doppler radar eta radar pistoletan, besteak beste.
Erradiazio elektromagnetikoaren maiztasunean lerrakuntza sor dezaketen best prozesu fisikoak ere badaude, efektu optikoak eta barreiaketak (scattering), inclusive; hala ere, aldaketak gorriranzko lerrakuntza astronomikotik desberdindu daitezke eta normalean ez dira kontsideratzen honelako gorriranzko lerrakuntza bezala.
Gorriranzko lerrakuntzaren balioa z letrarekin adierazten da eta uhn-luzeraren aldaketa fraktzionalari egiten dio erreferentia (positiboa lerrakuntza gorriranzkoa bada eta negatiboa urdineranzkoa bada).
Erradiazioa kontrako norabidean mugitzen ari diren objetuen artean mugitzen denea (gorriranzko lerrakuntza "erlatibista", Doppler efektu erlatibistaren adibide bat).
Erradiazioa potentzial grabitatorio ahulago batean dagoen objetu baterantz bidaia bidaiatzean; hau da, espazio-denbora leunago batean dagoen objetu baterantz (gorriranzko lerrakuntza grabitatorioa).
Erradiazioa hedatzen ari den espaziorantz bidaiatzean (gorriranzko lerrakuntza kosmologikoa). Behar bezain urrun dagoen edozein argi iturrik Lurrarekiko distantziari dagokion gorriranzko lerrakuntza erakusten dueneko behaketari Hubble-en Legea deritzo.
