motelgailu

SARRERA DESBERDINA:

Txerto moteldu

Txerto moteldua birulentziarik gabeko mikrobioak dituen txerto mota bat da. Mikrobio patogenoari bere birulentzia kentzen zaio laborategian era artifizialean, bere immunogenizitatea (antigorputzak sortzeko ahalmena) aldatu gabe. Txerto inaktibatuen aldean, txerto motelduek mikrobio biziak erabiltzen dituzte, birulentziarik gabekoak.
Jakina da txerto motelduek erantzun immune sendoagoa eta iraunkorragoa eragiten dutela txerto inaktibatuek baino. Horregatik, gaur egun erabiltzen diren txerto gehienak (birusenak, batez ere) txerto motelduak dira ^[1]
1880ean txerto motelduen lehenengo zantzuak aurkitu zituen Pasteur-ek, hegaztien kolerari buruzko ikerketa bat egiten ari zela.
Ikerketaren erdian Pasteur-ek oporrak hartu eta bere laguntzaileari esan zion koleraren bakterioak inokulatzeko oilasko batzuei. Laguntzaileari hori egitea ahaztu zitzaion, eta modu horretan bakterioak ahuldu egin ziren bizidun bat ez infektatzerakoan. Oporretatik itzulita, Pasteur-ek bakterio ahulduak oilaskoei injektatu zizkien, eta hauek ez ziren hil. Koleraren bakterio berriak injektatzerakoan, oilaskoek ere bizirik iraun zuten. Mikrobiologo frantziarrak, nahi gabe, lehenengo txerto moteldua asmatu egin zuen.
Saio horrek jarraipena izan zuen karbunkoaren bakterioarekin egindako ikerketan. 1881ean, Pasteur-ek karbunkoaren bakterio motelduak erabili zituen: 25 ardi txertatu zituen txerto motelduekin, eta beste 25 txertatu gabe utzi zituen. Gero, ardi guztiei karbunkoaren bakterioa inokulatu zien: txertatuek bizirik jarraitu zuten, besteak hiltzen ziren bitartean. Horrek agerian jartzen zuen mikrobio moteldu edo ahulen inokulazioak babesa ematen ziela laborategiko ardiei.
Karbunkoaren bakterioa (Bacillus anthracis) moteltzeko Pasteur-ek bere ohiko tenperaturen gainetik kultibatu zuen. Gaur egun badakigu tenperatura altu horrek bakterioari toxikotasuna ematen dion plasmidoaren galera eragiten duela ^[2]
Mikrobio motelduak erabiltzen dituzten txerto gehienak gaixotasun birikoak prebenitzeko erabiltzen dira. Bakteriar gaixotasunen prebentzioa txerto inaktibatuen, batik bat, erabileran datza.

Mikrobio baten moteltze prozesuak bere birulentzia kentzen dio mikrobio horri, bere gaitasun antigenikoa mantenduz (hots, zelula ostalariaren antigorputzen ekoizpena bermatuz)
Moteldutako txertoek eraginkorragoak izan arren (epe luzerako babesa ematen baitute gaitz infekziosoaren aurka) moteldutako anduiak aukeratzea, estandarizatzea eta gordetzea zaila da. Txerto biziak ezin dira denbora luzez gorde, eta hozkailuan kontserbatu behar dira ^[4].
Hiru dira mikrobioak moteltzeko erabiltzen diren teknikak: