sorgailu

sorgailu

SARRERA DESBERDINA:

Sorgailu elektriko

Sorgailu elektrikoa energia mekanikoa energia elektriko bihurtzen duen gailu bat da, energia hau kanpoko zirkuitu elektriko baten erabili ahal izateko.
Energia mekanikoaren jatorria era askotakoa izan daiteke, biradera batek emanikoa edo barne-errekuntzako motor batek emanikoa, adibidez. Energiaren transformazioa iman finko batek edo elektroiman batek sortutako eremu magnetikoak armadurako harilkatuan indar elektroeragilea induzitzerakoan lortzen da vini pistinero eremu magnetiko eta harilkatuaren artean mugimendu erlatibo bat egotean, indar elektroeragilea sortzen da. Sistema hau Faradayren legean oinarritzen da.
Motor elektrikoek alderantzizko bihurketa egiten dute, energia elektrikoa energia mekaniko bihurtu. Motor elektriko eta sorgailu elektrikoek antzerakotasunak izan ditzakete. Motor elektriko asko elektrizitatea sortzeko erabili daitezke, askotan sorgailu elektriko onargarriak izan daitezkeelarik.
Sorgailu elektrikoek sare elektrikokoko ia energia guztia sortzen dute.
Sorgailu elektromagnetikoak kategoria nagusi bitan sailkatzen dira: dinamo eta alternadoreak.
Atal mekanikoak:
Atal elektrikoak:
Sorgailu elektriko bakoitzaren ezaugarri bat bere indar elektroeragilea da. Indar elektroeragilea, epsilon hizki greko xehearekin izendatua (ε), sorgailu beraren barnean karga elektriko bat polo negatibotik positibora eramateko behar den lana eta kargaren balioaren arteko zatidura da. Voltetan neurtzen da.
Eskuineko irudian sorgailu elektriko eta karga baten zirkuitu baliokidea ikusten da. Sorgailua tentsio iturri ideal bat eta barne erresistentzia batekin osatutako abstrakzio batekin irudikatzen da. Sorgailuaren ${\displaystyle V_{G}}$ eta ${\displaystyle R_{G}}$, harilkatuaren erresistentzia neurtuz —laneko tenperatura kontuan hartuta—, eta tentsioa neurtuz bai zirkuitu-irekian eta kargan, kargako korronte jakin batentzat, zehaztu daitezke.
Eredu hau sinpleena da sorgailu batentzat; elementu gehiago gehituz eredu zehatzagoak egin daitezke, baina kalkuluen konplexutasuna asko haunditzen da.
Irudian, ${\displaystyle V_{G}}$ sorgailuaren indar elektroeragilearen (ε) balioa da. ${\displaystyle V_{L}}$ sorgailuko borneetan ematen den tentsioa da, zeina ${\displaystyle R_{G}}$ sorgailuaren beraren erresistentziaren eta ${\displaystyle R_{L}}$ kargako erresistentziaren menpekoa den. Kargarik ezean, ε indar elektroeragilea eta ${\displaystyle V_{L}}$ sorgailuaren borneetako tentsioa berdinak dira, korronte elektrikoa 0 izaterakoan ez bait dago tentsio-jauskerarik ${\displaystyle R_{G}}$ sorgailuko erresistentzian.