zuin

SARRERA DESBERDINA:

Zuia

Zuia Araba iparraldean dagoen udalerria da, Zuia-Gorbeialdea eskualdeko handiena. Gasteiztik 18 bat kilometrora dago. Haren herriburua Murgia da.
Zuia Gorbeiaren magalaren inguruan dago, eta Arabako mendirik altuenera igotzeko abiapuntua da. Arrato eta Badaiakoa udalerriaren muga naturalak dira, eta aipatzekoa da haranaren erdialdean dagoen Atxabal-Oroko mendigunea.
Udalerria zeharkatzen duen ibai nagusia Baias ibaia da.
Esaten da Erdi Aroko ganboatar eta oinaztarren arteko gatazka odoltsuek Zuian izan zutela sorrera^[4].
Zuiako udalerria honako 13 herriez osatua dago, biztanleen kopuruaren arabera:
(* Altube —lehen Monreal de Zuya gisa ere ezaguna— eta Ziorraga auzo gisa har daitezke, ez baitute kontzeju izaerarik.)
XX. mendearen lehen erdia gorabeherarik gabe igaro zen Zuiako populazioari dagokionez. 1950eko hamarkadatik aurrera, ordea, populazioak beherako joera hartu zuen, gehienbat Gasteiz eta Bilbo hirietarako izandako emigrazioaren ondorioz.
1980ko hamarkadatik aurrera, garraiobideak hobetzearen eta hirietako etxebizitzen prezio altuen ondorioz, jende berria iritsi zen udalerrira, batez ere Murgira eta haren inguruetara. Horrek populazioa handitzea eragin zuen. Hala ere, populazio berri horren gehienak ez zuen lanik egiten udalerrian, Gasteizen baizik, eta udalerria lo-hiri bihurtu zen biztanle horientzat.
2023ko hauteskundeen ondorengo Zuiako udalbatza
Alderdia
2023ko maiatzak 28
Boletin Oficial del Territorio Historico de Alava (Gaztelaniaz)
Hauek izan dira Zuiako azken alkateak:
Araba Bus sareko  eta  lineek zerbitzua ematen diote udalerri honi:
Gainera, Eskualdeko Garraioa sareak 2 linea ditu udalerrian:
Zuiako hizkuntza nagusia euskara izan da XIX. mende arte; bertako hizkera mendebaleko euskararen aldaera zen, eta XX. mendean atzerakada nabarmena izan zuen, erabat galtzeraino. Mende haren azken laurdenean abiatutako berreskuratze prozesuaren ondorioz, gaur egun zuiarren % 48,7 inguru da euskalduna, eta hiztun horiek biltzeko asmoz sortua da Bidabarri euskara taldea.

Altube • Ametzaga • Aperregi • Bitoriano • Domaikia • Gillerna • Jugo • Lukiano • Markia • Murgia • Sarria • Zarate • Ziorraga
Murgia (udalburua): 1.169 biztanle 2007an.
Sarria: 310 bz.
Bitoriano: 255 bz.
Ametzaga: 245 bz.
Markia: 68 bz.
Domaikia: 61 bz.
Gillerna: 49 bz.
Lukiano: 49 bz.
Jugo: 47 bz.
Aperregi: 44 bz.
Zarate: 33 bz.
Altube*: 29 bz.
Ziorraga*: 13 bz.