itxi

SARRERA DESBERDINA:

Aitzineko bokal itxi ez biribildu

Aitzineko bokal itxi ez biribildua, edo aitzineko bokal altu ez biribildua bokal soinu mota bat da mintzatuak diren hizkuntza gehienetan agertzen dena. Nazioarteko Alfabeto Fonetikoak [i] sinboloarekin adierazia da eta bere X-SAMPA ikurra i da.
Soinu hau ahoskatua izaten ahal da bokal hutsa bezala hizkuntza batzuetan, esaterako frantsesez chic erraiten da, euskaraz korapilo. Bestalde, beste hizkuntzetan iraupen luzearekin ahoskatua da, adibidez ingelesez meet (/iː/ ikurraren bidez adierazia da, diptongo tipi bat da).
Aitzineko bokal itxi ez biribildua /j/ hurbilkari sabaikariaren parekoa da. Hizkuntza zenbaitetan elkarren arteko txandakatzeak daude, adibidez frantsesez. Diptongoen transkribaketan ez-silabikotasun diakrotikodun [i̯] eta [j] soinu bera adierazteko erabiliak dira maiz.


Soinu hau adierazteko latindar alfabetoa erabiltzen duten hizkuntzek ⟨i⟩ letra erabiltzen dute. Hala ere, badira salbuespenak, hala nola ingeles ortografian letra hau /aɪ/ (adibidez: bite) edo /ɪ/ (esaterako: bit) hotsekin erkidetua da eta ⟨e⟩ ⟨ea⟩ ⟨ee⟩ ⟨ie⟩ edo ⟨ei⟩ idazkerek adierazten dute /i:/, adibidez scene, bean, meet, niece, conceive. Irlandar ortografian ⟨aí⟩ ⟨ei⟩ edo ⟨aío⟩ sekuentziak erabili daitezke /iː/ adierazteko..
Aitzineko bokal itxi ez biribilduak hurrengo ezaugarriak ditu: